دریا و اقیانوس

اقیانوس آرامبزرگ‌ترین پهنهٔ آبی کره زمین است. گستره این پهنه ۱۶۵٬۷۲۱٬۰۰۰ کیلومتر مربع است که ۴۶% از تمام آب‌های روی زمین را شامل شده و بیش یک سوم سطح زمین را می‌پوشاند. به این اقیانوس پاسیفیک و کبیر نیز گفته می‌شود، که نام پسیفیک توسط دریانورد پرتغالی فردیناند ماژلان در سال ۱۵۲۰ بر این اقیانوس گذاشته شده‌است. این ابردریا از شرق به قاره آمریکا، از جنوب بهقطب جنوب، از شمال به دریای برینگ و از غرب به آسیا و اقیانوسیه کشیده می‌شود. خود این اقیانوس پهناور به دو بخش شمالی و جنوبی بخش شده‌است.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

اقیانوس اَطلَس یا اقیانوس آتلانتیک، دومین اقیانوس بزرگ دنیا است که قاره‌های آفریقا و اروپا را از قاره آمریکا جدا می‌سازد و درازایش نیز از جنوبگان تا اقیانوس منجمد شمالی است. نام اقیانوس آتلانتیک از یک لغت یونانی به معنای دریای اطلس گرفته شده است. نخستین بار هرودت این اقیانوس را دریای اطلس نامید.

اقیانوس اطلس به صورت حوزه s شکلی است که در جهت شمالی جنوبی گسترش دارد و توسط جریان های متقابل استوایی در حدود ۸ درجه عرض جغرافیایی شمالی به اطلس شمالی و اطلس جنوبی تقسیم می شود. اقیانوس اطلس از غرب توسط قاره آمریکا (شمالی و جنوبی) و از شرق توسط قاره های اروپا و آفریقا محصور شده است و توسط تنگه جبل الطارق با دریای مدیترانه در ارتباط است. از سمت شمال توسط تنگه دانمارک، دریای گرینلند و دریای نروژ و دریای بارنتز به اقیانوس منجمد شمالی(اقیانوس شمالگان یا دریای آتلانیک) و از سمت جنوب شرقی بهاقیانوس هند و از سمت جنوب غربی توسط تنگه دریک به اقیانوس آرام و از جنوب به اقیانوس جنوبی متصل می شود(در برخی تعاریف دیگر امتداد آن را تا قطب جنوب درنظر می گیرند). اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام از طریق کانال پاناما در بین آمریکای شمالی و جنوبی نیز به هم متصل هستند. اقیانوس اطلس همچنین با دریای کارائیب، خلیج مکزیک، خلیج هودسن، خلیج بافین، خلیج بیسکای، دریای شمال، دریای بالتیک و دریای کلتیک مجاورت دارد.

مساحت اقیانوس اطلس با در نظر گرفتن دریاهای مجاور آن در حدود ۱۰۶٬۴۰۰٬۰۰۰ کیلومترمربع (۴۱٬۱۰۰٬۰۰۰ مایل‌مربع) است که ۲۰ درصد مساحت کل زمین و ۲۶ درصد مساحت آب‌های زمین را شامل می‌شود. بدون احتساب این دریاها مساحت آن ۸۲۴۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع می شود.

حجم اقیانوس اطلس با احتساب دریاهای مجاور آن ۳۵۴٬۷۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مکعب و بدون آن ها ۳۲۳٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مکعب است.

عمق متوسط اقیانوس اطلس با احتساب دریاهای مجاور ۳۳۳۹ متر و بدون درنظر گرفتن آن ها ۳۹۲۶ متر می باشد. عمیق ترین قسمت این اقیانوس در گودال پورتوریکو به عمق ۸۶۰۵ متر می باشد.

عرض اقیانوس اطلس از ۲۸۴۸ کیلومتر بین برزیل و لیبریا تا ۴۸۳۰ بین آمریکای شمالی و آفریقا متغیر است.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

اقیانوس هند سوّمین اقیانوس بزرگ جهان است و ۲۰٪ از سطح کره زمین را پوشانده است. همچنین گرمترین حوزهٔ اقیانوسی جهان به شمار می‌آید (نمونه بارز آن خلیج فارس است، که از شاخه‌های این اقیانوس به‌شمار می‌آید و بر طبق آمار گرمترین ناحیه آبی جهان با ۳۲ درجه سانتیگراد می‌باشد). از جمله مهمترین تاثیرات این اقیانوس ایجاد بادهای باران‌آور موسمی است که در سرتاسر جنوب شبه قاره هند و آسیای جنوب شرقی باعث ایجاد باران‌های فصلی و همچنین جریان‌های آب‌گرم استوایی می‌شود. این اقیانوس از شمال به آسیا، از غرب به آفریقا، از شرق به استرالیا و از جنوب به اقیانوس منجمد جنوبی منتهی می‌شود.

۳۷ کشور در کرانه و ۱۷ کشور از آبراهه‌های کوچکتر به این اقیانوس راه دارند. بیشتر این کشورها از کشورهای توسعه‌نیافته و از زمره کشورهایی هستند که اصلاحا کشورهای جنوب نامیده می‌شوند. راه ورود به هفت دریای مهم جهانی و چهار تنگه راهبردی جهان یعنی هرمز،باب‌المندب، مالاکا، و سوئز از این اقیانوس می‌گذرد.

صید ماهی‌های موجود در اقیانوس هند عرصه رقابتی کشورهای ژاپن، چین، کره جنوبی، روسیه، تایوان است. در میان کشورهای کرانه‌ای این اقیانوس دو قدرت اتمی، هند و پاکستان، قرار دارند.در گزارش سازمان دریانوردی بین‌الملل، اقیانوس هند ناامن‌ترین اقیانوس جهان گزارش شده‌است. بیشتر این ناامنی در قالب دزدی دریایی در کرانه‌های سومالی و تنگه مالاکا رخ می‌دهد.

                                                             

اقیانوس منجمد شمالی یا اقیانوس آرکتیک کوچک‌ترین اقیانوس جهان است که مساحت آن ۱۴،۰۵۶،۰۰۰ کیلومترمربع می‌باشد. عمق متوسط این اقیانوس ۱۰۳۸ متر برآورد شده‌است.

این اقیانوس در قطب شمال و شمالگان واقع شده‌ و در ضمن کوچک‌ترین و کم‌عمق‌ترین اقیانوس جهان به شمار می‌رود. سازمان بین المللی هیدروگرافی آن را به عنوان یک اقیانوس به رسمیت می‌شناسد، ولی برخی از اقیانوس‌نگاران آن را دریای آرکتیک نام نهاده‌اند. از نگاهی دیگر، این اقیانوس را می‌توان شمالی‌ترین بخش اقیانوس جهانی دانست.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: